Sporty walki to bardzo szeroka kategoria dyscyplin. Napisano o nich niejedną książkę, zbierają miliony fanów i… kolejne miliony adeptów. Jakie możesz uprawiać w polskich warunkach? Przyjrzeliśmy się tym, na które łatwo trafić w szkołach i na kursach. Przeczytaj, a z pewnością wybierzesz dla siebie taki sport walki, w który wkręcisz się na dobre.
Sporty walki a sztuki walki
Na wstępie krótko wyjaśnijmy różnicę między często mylonymi pojęciami – sztuki walki i sporty walki to nie to samo.
W sztukach walki równie ważny co doskonalenie fizyczne (a czasem nawet ważniejszy) jest aspekt duchowy. Sztuki walki nastawiają się na całościowe doskonalenie, a walka z przeciwnikiem jest tylko drogą do niego. Pokonanie przeciwnika nie jest głównym celem – bo ostateczny cel duchowego rozwoju to pokonanie wyłącznie samego siebie, zapanowanie nad ciałem i umysłem, jak również życie według określonych kodeksami zasad moralnych
Więcej o sztukach, nie sportach walki, możesz przeczytać w tym artykule: Sztuki walki — rodzaje. Wybierz odpowiednią dla siebie!
Z kolei w sportach walki liczy się wyłącznie strona fizyczna. Fizyczna rywalizacja jest tutaj traktowana jak w każdym innym sporcie. Wygrywa najlepszy, najsilniejszy, najsprawniejszy. Trenujący sport walki nie musi się przejmować duchowością – żyje całkowicie po swojemu. W podejściu do rywala obowiązują go tylko zasady typowo sportowe – fair play i wzajemny szacunek – a nadrzędnym celem jest bycie lepszym właśnie od niego.
Kto może trenować sporty walki?
Każdy, kto nie ma przeciwwskazań zdrowotnych.
Trening można rozpocząć w każdym wieku. Oczywiście im wcześniej, tym łatwiejszy rozwój, ale wszystko jest kwestią wytrwałej pracy. Jesteś po 30-tce, 40-tce, 50-tce? To nie wymówka – nigdy nie jest za późno na naukę czegoś nowego.
Najważniejsze, by zapisując się na zajęcia wybrać poziom odpowiadający rzeczywistemu – początkujący nigdy nie wytrzyma długo jeśli pójdzie ćwiczyć z zaawansowanymi. Treningi są naprawdę różne
Przeciwwskazaniami do sportów walki są:
- – problemy kardiologiczne – to duży wysiłek, podkręcający pracę serca
- – problemy oddechowe – nie zawsze, trzeba się skonsultować ze swoim lekarzem
- – problemy neurologiczne – uderzenia w głowę mogą je pogorszyć
- – problemy z kręgosłupem, stawami, słabe kości – tak kontaktowy sport nawet zdrowym osobom grozi kontuzjami układu ruchu
- – niedoleczone kontuzje
- – ciąża
Generalnie, za przeciwwskazania do sportów walki należy uznać wszelkie urazy i choroby przewlekłe, przez które wiesz, że nie wolno Ci intensywnie ćwiczyć. Sporty walki właśnie do takich się zaliczają, nawet na najniższym poziomie zaawansowania treningowego.
Sport walki odradzamy także osobom, które są na ostrej diecie redukcyjnej. Duży deficyt kaloryczny osłabia, więc zwyczajnie nie będziesz miał siły na treningi. To samo dotyczy osób z niedoborami witamin i minerałów oraz anemią. Mimo iż te czynniki nie są odgórnie wymieniane jako przeciwwskazania, warto pozostać przy lżejszej aktywności, dopóki problem się nie skończy.
Jakie sporty walki są na olimpiadzie?
Aktualnie, na Igrzyskach Olimpijskich są 3 sporty walki: boks, zapasy i szermierka. Przy okazji każdej olimpiady słyszy się o możliwym włączeniu brazylijskiego jiu-jitsu czy muay-thai, co być może kiedyś dojdzie do skutku.
W programie olimpijskim pojawiają się także 3 sztuki walki: karate, judo i taekwondo.
Jaki jest najpopularniejszy sport walki?
Najpopularniejszy sport walki to zdecydowanie boks. Pięściarstwo jest uprawiane i podziwiane w zasadzie od zarania dziejów, a gdy myślimy o walce sportowej, przed oczami staje ring z zawodnikami w charakterystycznych rękawicach.
W ostatnich latach na popularności zyskują także inne dyscypliny walki – wszystkie poznasz poniżej.
Boks – klasyka o wielu obliczach
Skoro już wspomnieliśmy o boksie – najpopularniejszym sporcie walki – to i od niego zacznijmy. Walka w boksie obejmuje tylko ręce, nie wolno używać łokci.
Pięściarstwo znajdowało się w olimpijskim programie jeszcze w starożytności. Było niesamowicie brutalne – ciosy zadawano bez żadnych reguł, aż do znokautowania przeciwnika, jego opadnięcia z sił a często nawet śmierci. Sport walki, jaki znamy dzisiaj, narodził się w I połowie XVIII wieku – wtedy to po raz pierwszy spisano zasady. Rękawice pojawiły się jednak dopiero w XX wieku.
W boksie wyróżnia się 3 typy ciosów: proste, sierpowe, od dołu. Do tego należy opanować 4 techniki obronne: odskok, odchylenia, garda i zakrok. Nie wolno uderzać nogami.
Proste? Tylko w teorii. Na ringu siła fizyczna zda się na nic bez zwinności, refleksu, umiejętności obserwacji przeciwnika oraz określania jego słabych punktów. Walczący muszą także pamiętać o szeregu zasad.
Najważniejsze zasady obowiązujące każdego boksera to:
- – zakaz uderzania w tył głowy, poniżej pasa, w nerki
- – zakaz przytrzymywania przeciwnika z zadawaniem ciosów
- – zakaz uderzania łokciami, głową, przegubami, nogami
- – zakaz wyprowadzania ciosów opierając się o linie ringu
- – konieczność wstania i przyjęcia pozycji do walki w ciągu 10-ciu sekund
Boks dzieli się na amatorski i zawodowy. W boksie zawodowym walczy się najczęściej do nokautu – stanu, w którym przeciwnik nie jest w stanie dalej walczyć. Boks amatorski jest mniej brutalny – nokaut nie jest głównym celem, a sędziowie oceniają przede wszystkim techniczny performens zawodników. W boksie amatorskim można także stosować kask ochronny.
Zarówno w boksie amatorskim jak i zawodowym występuje rygorystyczny podział na kategorie wagowe – od papierowej/słomkowej, gdzie limit sięga maksymalnie do 49 kilogramów, po kategorię superciężką dla zawodników z wagą 90+ kilogramów.
Boks ma wiele odmian – m.in. chińską, birmańską i francuską (savate). Są także osobne dyscypliny, które łączy nazwa boks, ale ich zasady daleko wykraczają ponad pojęcie klasycznego pięściarstwa. Najpopularniejszymi są kickboxing i muay-thai, czyli tajski boks.
Kickboxing – na czym polega?
W kickboxingu zawodnicy używają nie tylko pięści, ale także nóg. Wobec tego walki wyglądają zupełnie inaczej technicznie, są bardziej widowiskowe i wymagające niesamowitej sprawności całego ciała. To dobry wybór dla osób, którym zależy na kompleksowym treningu.
W walkach najczęściej są 3 rundy, trwają po 2 minuty.
W kickboxingu występują różne formuły. Najpopularniejszą jest full-contact – amerykańska szkoła kickboxingu, w każdej rundzie musi paść minimum 8 kopnięć, zakazane są kolana i łokcie. Obok amerykańskiej szkoły rozwinęła się szkoła japońska – K-1, czyli bardziej brutalna odmiana kickboxingu. K-1 dopuszcza uderzenia kolanami, rundy są dłuższe (po 3 minuty). Jest także low-kick, gdzie kopać można tylko poniżej głowy, bez uderzania kolanami i łokciami.
Decydując się na ten sport walki, uważaj z doborem formuły. K-1 nie będzie przyjemnym początkiem, szczególnie jeśli nigdy wcześniej nie miałeś do czynienia z walką, a Twoja kondycja pozostawia wiele do życzenia.
Boks po tajsku, czyli Muay-Thai
Tajski boks – sport walki niegdyś owiany głęboko religijną aurą. Dzisiaj jedna z najpopularniejszych dyscyplin ringowych. W przeciwieństwie do boksu i kickboxingu, w muay-thai można uderzać łokciami. Kolana, pięści i stopy również są dozwolone. Pojedynki trwają 5 rund po 3 minuty.
W amatorskiej formule zawodnicy stosują ochraniacze, u zawodowców nie wchodzą w grę. Podstawowym elementem taktyki jest łapanie przeciwnika w klincz – moment, gdy zawodnicy wzajemnie się przytrzymują, ograniczając swoje ruchy. Nie można stosować duszeń, walczyć w parterze i wykorzystywać dźwigni.
Dźwignia to takie przytrzymywanie przeciwnika, by nie mógł się uwolnić bez uszkodzenia stawu. Polega np. na ciągnięciu wyprostowanej ręki do tyłu, tak by przeciążać łokieć. Zapamiętaj – pojećie dźwigni jeszcze się pojawi.
Pytanie, czy tajski boks jest dla Ciebie, zależy głównie od jednego – Twojego stosunku do walki na łokcie. Pod tym względem muay-thai jest bezwzględne. Argumentem za muay-thai jest również bardzo ciekawa historia i otoczka kulturowa, co przekonuje do niego osoby zainteresowane Dalekim Wschodem.
MMA – mieszane sztuki walki
MMA (Mixed Martial Arts) to młoda dyscyplina. Swoje korzenie ma w latach 90′, a popularność zyskała już w XXI wieku. Gale MMA zyskują ogromne zainteresowanie, zawodnicy stają się gwiazdami, a na treningi przychodzi coraz więcej osób. Wszystko wskazuje na to, że mieszane sztuki mają szansę w przyszłości przebić popularnością znacznie starsze sporty walki.
Czym charakteryzuje się MMA? Niezwykłą różnorodnością ciosów. Dopuszczane są łokcie, kolana, dźwignie na duże stawy, duszenie, walka parterowa. Nie można uderzać głową, gryźć, atakować kręgosłupa, oczu i genitaliów. Federacje mogą dokładać dodatkowe reguły – niektórzy nie dopuszczają np. dźwigni na kolana. Liczy się widowisko, ale nikt oczywiście nie chce poważnej krzywdy.
MMA nadaje się dla osób, które cenią zróżnicowaną walkę. Jak wskazuje nazwa, styl ten wykorzystuje techniki znane z innych sportów walki. Postaw na MMA, jeśli generalnie interesujesz się sportami ringowymi, nie zafascynowała Cię jednak żadna konkretna dyscyplina. Chcesz bić się przy minimalnej ilości reguł, liczysz się z wysoką kontuzjogennością? A może oglądałeś gale freak-fightowe i to one zainspirowały Cię do zwrócenia uwagi na sporty walki? W takim wypadku szukaj szkolenia MMA dla początkujących.
BJJ – brazylijskie jiu-jitsu
Brazylijskie jiu-jitsu wywodzi się z japońskiej tradycji ju-jitsu, judo i zapasów. Powstało na początku XX wieku. Jego twórcą był Carlos Gracie – brazylijczyk z doświadczeniem w zapasach i walkach ulicznych. Pobierał nauki u mistrza judo – Maedy Mitsuyo. Połączenie praktycznych umiejętności realnej walki z chwytami judo dało to, co znamy dzisiaj jako BJJ.
Brazylijskie jiu-jitsu zyskało popularność m.in. wśród zawodników wspomnianego wyżej MMA. Pozwala bowiem na totalne obezwładnienie przeciwnika bez trwałego uszkadzania go i jest bardzo skuteczne w walkach 1 na 1. Oba sporty walki spotykają się na etapie treningowym.
Podstawą BJJ są chwyty sprowadzające do parteru. Pojedynki kończą dźwignie zmuszające przeciwnika do poddania pojedynku. Większość rzeczywistej walki odbywa się na ziemi, stójka to dopiero wstęp i pierwszy test siły zawodników.
BJJ wykształciło odrobinę filozofii. Efektywność, cierpliwość i kontrola to podstawowe wartości, zarówno na macie, jak w życiu. Nie jest to jednak na tyle rozbudowany system duchowy, by można było mówić o sztuce walki – to wciąż sport. BJJ kompletnie odrzuca rozbudowaną filozofię duchową judoków japońskich.
Dla kogo? Dla tych, którym zależy na realnej samoobronie – takie są korzenie BJJ i pod to został przystosowany system. Umiejętne użycie technik brazylijskiego jiu-jitsu pozwala obezwładnić agresora bez robienia mu trwałej krzywdy. Zaznaczamy tylko, że BJJ nadaje się do obrony przed jednym przeciwnikiem, nie ma w nim uderzeń mogących zaszkodzić grupie napastników.
BJJ to dobry sport walki dla początkujących, bo nie wymaga karkołomnej sprawności. Może zacząć je trenować każdy.
Starożytne sporty walki – zapasy
Zapasy były olimpijską konkurencją jeszcze w czasach antyku. Współcześnie także są częścią olimpijskiego programu. Walka trwa 2 rundy po 3 minuty.
- – W zapasach klasycznych (greko-romańskich) dwóch zawodników pojedynkuje się stosując chwyty powyżej pasa. Łapanie za nogi nie jest dopuszczalne.
- – W zapasach w stylu wolnym (freestyle), można łapać za nogi.
Zapasy nie są brutalnym sportem. Niedopuszczalne są tutaj dźwignie, duszenia i wszelkie techniki zmierzające do poważnego uszkodzenia przeciwnika. Nacisk kładzie się na technikę – to za nią sędziowie przyznają punkty. Głównym celem zapaśnika jest położenie przeciwnika na łopatki na przynajmniej 1 sekundę (tzw. tusz).
Dla tych, którzy lubią wyzwania – bo zapasy są bardzo trudne. Zachowanie poprawnej techniki, wyczuwanie słabości przeciwnika, instynkt, siła, odrobina akrobatyki – to wszystko czeka Cię na macie zapaśniczej. Wystarczy błysk nieuwagi, by zostać powalonym na łopatki, a nie można do tego dopuścić ani na sekundę. Każdy może zacząć – to dobry początek ze sportem i na przyszłość baza do innych dyscyplin.
Szermierka – elegancki sport walki
Szermierka należy do programi Igrzysk Olimpijskich. Jej tradycja sięga honorowych pojedynków rozgrywanych w średniowieczu i renesansie, zwłaszcza we Francji. Szermierka sportowa wykształciła się jednak dopiero w wieku XIX.
Można zacząć się jej uczyć w dorosłości. Jeśli uważasz sztukę walki bronią białą za piękną, rozejrzyj się za szkołą szermierki prowadzącą kursy dla dorosłych – uprzedzamy tylko, że jest to bardzo droga dyscyplina.
W szermierce walczy się różnymi rodzajami broni. Są to m.in:
- – floret
- – szabla
- – szpada
- – kord
- – rapier
W zależności od broni różni się technika, cele i zasady walki. Każda podkategoria szermierki we własnym zakresie reguluje ilość i miejsca trafień. Wybierając zajęcia dla siebie należy więc dokładnie wczytać się w opis i dopytać w szkole fechtunku o całą specyfikę.
Zróżnicowane podkategorie mają jednak liczne wspólne cechy. Szermierka to elegancja, precyzja, finezja niczym w tańcu z przeciwnikiem. Wysoka trudność wymagająca refleksu, taktycznego myślenia i obserwacji najdrobniejszych ruchów oponenta. Fechtunek jest propozycją dla tych, którzy bardzo dużo od siebie wymagają!
To sport walki dla zafascynowanych historią, podziwiających właśnie taki rodzaj walki. Jest co podziwiać, jak również czego się uczyć. Dojście do perfekcji w sztuce fechtunku to zajęcie na resztę życia.
Krav Maga – nie do końca sport walki
Krav Maga nie jest sportem ani sztuką walki. To system samoobrony, bez elementu sportowej rywalizacji. Narodził się w latach 30′ w Czechosłowacji, przez następne dziesięciolecia był rozwijany w Izraelu, a jego ewolucja wciąż trwa. Stworzył go Imi Lichtenfeld – członek społeczności żydowskiej, w warunkach realnego zagrożenia ze strony antysemickich bojówek.
Krav Maga bazuje na ruchach, które mają pozbawić przeciwnika możliwości dalszej walki. Także przeciwnika uzbrojonego. Tutaj atakuje się oczy, gardło, nerki, stawy kolanowe – wszystkie wrażliwe miejsca. W założeniu walka toczy się przeciwko osobie, która chce Cię zabić – a wtedy wchodzi zasada wszystkie chwyty dozwolone.
System ma wersję cywilną oraz militarną. W cywilnej wersji walczysz bez broni – wykorzystanie jej jest możliwe tylko po ewentualnym odebraniu jej przeciwnikowi. Wersja militarna obejmuje broń, w grze jest możliwość zabicia przeciwnika.
Krav Maga jest dla osób, które chcą zwiększyć pewność siebie, poczuć się bezpiecznie, nabrać zimnej krwi w stresujących sytuacjach i praktycznych umiejętności. Praktyka realnej walki jest bowiem tutaj na pierwszym miejscu. Ciosy mają być skuteczne, a nie efekciarskie. Krav Maga to mistrzostwo samoobrony, nie kolejna widowiskowa sztuka walki do prezentacji na galach.
Zacznij od kursu samoobrony dla początkujących. Po nim będziesz już wiedział, czy Krav Maga to coś, z czym chcesz związać sportową przyszłość.
Poznałeś właśnie najpopularniejsze sporty walki. Rodzaje wymienione powyżej znajdziesz w każdym większym mieście. Na który się zdecydujesz? To zależy wyłącznie od Ciebie. Poczytaj więcej o sporcie, który Cię zainteresował, obejrzyj nagrania na YouTube i działaj – nigdy nie jest za późno!
