Chodzi Ci po głowie, by zacząć trenować sztuki walki? Rodzaje, których naukę możesz podjąć, znacznie się od siebie różnią. Poznaj ich cechy na wstępie, by na pewno trafić dobrze, jeszcze przed pierwszym treningiem. Przedstawiamy najpopularniejsze rodzaje sztuk walki, jak i te mniej znane — przeczytaj!
Sztuki walki a sporty walki — różnica
Na wstępie wyjaśnijmy częsty błąd, popełniany w klasyfikacji sztuk i sportów walki. To nie to samo. Różni je przede wszystkim nadrzędny cel praktykującego.
Sporty walki są, jak sama nazwa wskazuje, nastawione na sportową rywalizację. Walka jest tu taką samą bazą do rywalizowania, jak każda inna dyscyplina sportowa. Przeciwnika trzeba pokonać, używając swojej fizycznej i mentalnej siły. Zwycięzca jest tylko jeden.
Sporty walki to m.in.: boks, kickboxing, K1, Krav Maga, MMA, współczesne muay thai (dawniej ściśle powiązane z religią, dzisiaj świeckie).
Z kolei w sztukach walki, rywalizacja nie jest na poważnie. Jeden i drugi przeciwnik ścierają się, by doskonalić swoją wewnętrzną naturę. Duchowość jest kluczowym elementem praktyki sztuk walki. Przeciwnik to nie tyle przeciwnik, ile partner. Ze starcia oboje wynoszą równe korzyści, niezależnie od tego, kto kogo powalił.
Właśnie tym rodzajem walki zajmiemy się w artykule. Wymienimy te, które są najbardziej znane i dzięki temu możliwe do trenowania w polskich warunkach.
Sztuki wali to m.in.: judo, karate, tai-chi, aikido.
Zanim zagłębisz się w rodzaje sztuk walki, pomyśl — czy duchowy aspekt sportu to coś, co Cię kręci, a może zależy Ci wyłącznie na fizycznej stronie walki? Oczywiście, możesz trenować sztuki walki, bez troski o duchowe kwestie, wyłącznie ruszając się jak wojownik. Wiedz tylko, że takie doświadczenie sztuk nie będzie pełne, przez co nigdy nie osiągniesz mistrzowskiego poziomu.
Japońskie rodzaje sztuk walki
Systemy walki kładące nacisk na duchowy rozwój kojarzymy przede wszystkim z Japonią. Faktycznie, to tam wykształciły się sztuki walki najpopularniejsze w zachodnim kręgu kulturowym.
Karate
Japońskie karate może się pochwalić ponad 100 stylami, m.in. Ashihara, Enshin, Fudokan, czy jedno z najpopularniejszych w naszym kręgu kulturowym Kyokushin. Nazwa sztuki oznacza tyle, co pusta ręka. Karatecy bowiem ścierają się ze sobą bez żadnej broni.
Charakterystycznym elementem walk jest okrzyk dodający karatece siły. Ruchy opierają się na kopnięciach, uderzeniach, podcięciach i blokach.
Rygorystyczny trening fizyczny jest metodą dążenia do doskonałości duchowej i sposobem na realizację ambicji. Ambicja ta, nie ma jednak nic wspólnego z pragnieniem bogactwa czy chwały. W karate ambicją można nazwać wewnętrzne pragnienie stawanie się coraz silniejszym, aż umysł pozwoli Ci dokonywać rzeczy niewyobrażalnych dla człowieka. To właśnie karatecy słyną z przełamywania stosów desek i burzenia cegieł nagą dłonią.
Dla kogo?
Karate to wymagająca droga, która warto podążać przez całe życie. Tutaj zapanujesz nad swoim umysłem, nigdy nie łapiąc za żadną broń poza swoim ciałem. Sztuka przypomina wręcz medytację w ruchu. Dzięki tej sztuce walki pozbędziesz się stresu i przełamiesz własne psychologiczne bariery.
Jeżeli szukasz sportu, w który będziesz musiał wejść na 100%, chcesz stale pokonywać swoje słabości i imponuje Ci potęga mentalności, rozejrzyj się za szkołą karate.
Łagodność na pierwszym miejscu – judo
Dosłowne tłumaczenie nazwy judo o łagodna droga — choć na pierwszy rzut oka trudno byłoby się tego domyślić. W rzeczywistości wojownik judo ma w nadrzędnym celu czynienie dobra, nawet podczas walki.
Judo jest japońską sztuką, powstałą z inicjatywy Jigoro Kano. Jest nastawiona na zwinność i szybkość — wojownik nie potrzebuje fizycznej siły. Nie wolno mu poniżać przeciwnika, a każda walka odbywa się zgodnie z zasadami fair-play. Każdy ruch powinien być przemyślany w taki sposób, by jak najefektowniej wykorzystać swoją energię.
Judo wykorzystuje interesującą zasadę — ustępowanie, by zwyciężać. Judoka pozwala swojemu przeciwnikowi na atakowanie, bez bezpośredniej kontry. Przeciwnik się tego nie spodziewa. Traci równowagę, wybija się z rytmu, a wtedy judoka łatwo powala go swoją techniką.
W judo mamy do czynienia z tzw. paradoksem Kano. Jigoro Kano, projektując judo, bazował na jiu-jitsu, ale usunął z niego elementy niebezpieczne dla zdrowia i życia. Trenując judo, w praktyce bardziej opłaca się bazować na technikach mniej niebezpiecznych, ponieważ można je wielokrotnie ćwiczyć bez szkody dla partnera. Gdyby wojownicy walczyli z maksymalną brutalnością, z oczywistych względów nie zaszliby daleko w swoich sparingach. Brutalność nie wpisuje się w kodeks wojownika judo także dlatego, że jest po prostu zła i bezsensowna.
Judo opiera się na tradycyjnym jiu-jitsu. Obie sztuki są bardzo podobne. Różnica między judo a tradycyjnym jiu-jitsu polega na tym, że w JJ wojownik mógł całkowicie zniszczyć swojego przeciwnika. Żadnych zakazanych technik.
Dla kogo?
Jeżeli brutalność do Ciebie nie pasuje, ale chcesz poznać jakąś sztukę walki, judo jest właściwym wyborem. Tutaj nie ma groźnych technik. Przystępność tej sztuki czyni ją popularną wśród początkujących, zwłaszcza tych w najmłodszym wieku.
Rozpoczęcie treningów jest dobrym elementem całościowej zmiany swojego życia. Chcesz stać się lepszym człowiekiem? Udaj się do szkoły judo.
I od bardziej praktycznej strony — na treningach trudno zarobić siniaka na twarzy. Tu nikt do tego nie dąży (bicie w twarz to brutalność, niepotrzebna do pokonania przeciwnika). Jeśli więc musisz dbać o estetykę swojej twarzy np. z racji wykonywanej funkcji zawodowej, judo będzie w sam raz.
Estetyczna walka bez walki – aikido
Kluczową mocą aikidoki jest energia ki. To tzw. energia oddechu. Ruch synchronizuje się z oddechem, a walczący zachowują niezmącony spokój. To właśnie spokój, przejawiający się w harmonijnym oddechu, definiuje siłę wojowników aikido. Nie bez powodu nazwaliśmy je estetyczną sztuką — pojedynki mają wyjątkowe walory wizualne, przypominające wręcz taniec.
Aikido zakłada unikanie ciosów napastnika (nie tyle popychanie go do wykorzystywania swoich technik, jak ma to miejsce w judo) dzięki wyjątkowo dobrze wyrobionej koordynacji ruchowej. Jest nastawione wyłącznie na obronę. Przez to, jak duży nacisk kładzie na uniki, w tej sztuce walki jest najmniej samej walki.
Dla kogo?
W aikido im mniejszy jesteś, tym lepiej dla Ciebie. Duży nacisk kładzie się bowiem na szybkość, zwinność i uniki — a w tych kwestiach nie przydadzą Ci się imponujące gabaryty. Jeżeli interesują Cię rodzaje sztuk walki, ale zakładałeś, że nie masz do tego warunków fizycznych, aikido to doskonała propozycja.
By być dobrym aikidoką, musisz nauczyć się spokoju w warunkach walki. Rozwój trwa długo, więc to sztuka dla cierpliwych, gotowych pełną parą pracować nad umysłem.
Sztuki walki — rodzaje chińskie
Chińskie sztuki walki zbiorczo nazywane wushu, to przeróżne systemy, zebrane pod uogólnionymi pojęciami. Uogólnienia i uproszczenia są konieczne z racji kolosalnych różnic lingwistycznych między zachodnimi językami a dialektami chińskimi. Z każdego znanego można wykroić znacznie różniące się podkategorie.
Chińskie systemy uchodzą za najstarsze na świecie. Nie sposób odnaleźć dzisiaj ich korzeni — same są za to korzeniami dla japońskich sztuk walki. Najpopularniejszymi chińskimi systemami, które można zacząć trenować w naszym kręgu kulturowym, są kung-fu oraz tai-chi.
Kung-fu
Kung-fu popularności przysporzyła głównie seria filmów z sympatycznym pandą w roli głównej. Jeśli je oglądałeś, z pewnością wiesz, jak duży aspekt w tym systemie gra duchowy rozwój. Mistrzem kung-fu był także niezwykle popularny w poprzednim wieku Bruce Lee. Trenowali i trenują je mnisi w Państwie Środka i okolicznych krajach.
Wyróżniamy różne style kung-fu, a w każdym z nich najważniejsze jest dążenie do równowagi między pierwiastkami yin-yang — dobra i zła. Ważny jest również przepływ chi, czyli swoistej energii, oddziałującej wzajemnie na wszystkie byty. Wojownik, w harmonii z całym światem, uzewnętrznia swoją mentalną stronę w precyzyjnych ruchach.
Techniki kung-fu opierają się na ruchach zwierząt. Mamy do czynienia m.in. ze Stylem Żmii, Małpy, Leoparda czy Płonącego Smoka. Do walki dochodzi wyłącznie w celu samoobrony. Wojownik zna słabe punkty przeciwnika i wykorzystuje jego siłę przeciw niemu samemu. Może być nauczane jako sztuka walki wręcz, lub z bronią — kijem bądź mieczem.
Dla kogo?
Dla tych, którzy nie posiadają dużej siły fizycznej — w kung-fu ważniejsza jest koordynacja. Brutalną siłą nie da się zdziałać zupełnie nic. By być dobrym, musisz znać wrażliwe punkty oponenta i umieć je subtelnie wykorzystać. Także dla tych, którym podoba się możliwość walki z bronią. Kung-fu zakłada takie techniki.
Kung-fu powinni spróbować wszyscy zainteresowani historią, filozofią i mitologią Chin. Ta sztuka walki jest nimi przesiąknięta na wskroś. Najstarsze przekazy, które można z nią powiązać, pochodzą z V wieku p.n.e., więc jest się czego uczyć i o czym czytać.
Tai-chi
A właściwie tajiquan, to sztuka walki utożsamiana również z gimnastyką medytacyjną. Widoczne są w niej mocne wpływy taoizmu i innych duchowych nurtów chińskich.
Tai-chi bazuje na powolnych formach ruchowych, wykonywanych w harmonii ciało-duch. Cechuje je precyzja, równowaga i walka z wyobrażonym przeciwnikiem.
Współcześnie, tajiquan coraz częściej kojarzy się z czystą gimnastyką, a mało kto myśli o niej jak o sztuce walki. I rzeczywiście, tai-chi nie jest współcześnie użyteczne w praktycznej walce, co pokazało kilka głośnych pojedynków między mistrzami tai-chi a zawodnikami MMA.
Dla kogo?
Dla szukających nieco bardziej dynamicznego sposobu na wyciszenie głowy. Od strony fizycznej, tai chi buduje kontrolę nad swoim ciałem. Chętnie jest też praktykowana przez osoby starsze na całym świecie, bo pomaga im zachować sprawność mimo upływu lat.
Jeśli zależy Ci na poprawie swojej kondycji, a sztuki walki traktujesz jako metodę dążenia do tego, tai-chi może być właściwą drogą. Tu będziesz walczył tylko ze sobą i wyimaginowanym rywalem.
Rodzaje sztuk walk z Korei — taekwondo
Przejdźmy do drugiego giganta Dalekiego Wschodu.
Ze względu na historyczne zawirowania na Półwyspie Koreańskim, trudno dzisiaj wyizolować z tradycji sztuk walki sztuki rdzennie koreańskie. Systemy z tego kraju opierają się głównie na technikach japońskich, z naleciałościami chińskimi. Tak też jest z główną koreańską sztuką walki, której możesz się uczyć w jednej z wielu szkół zlokalizowanych w Polsce.
Koreańskie taekwondo wywodzi się z japońskiego karate połączonego z tradycyjnymi technikami walki Taek-Kyon czy Tangsudo. Podobnie jak ono, jest nastawione na samoobronę. Nazwa łączy trzy słowa – tae (noga, kopnięcie), – kwon – (pięść), – do (droga). W wolnym tłumaczeniu oznacza tyle, co droga nogi i pięści.
Taekwondo to głównie walka nogami. Wojownicy stosują podcięcia nóg, wysokie kopniaki w tułów, a najbardziej zaawansowani są w stanie wyskoczyć tak mocno, by kopnąć przeciwnika w głowę. Celem uderzeń są wrażliwe punkty przeciwnika.
Jest oczywiście i duchowy aspekt. Taekwondo przyświeca 5 zasad:
- – uprzejmość
- – uczciwość
- – odwaga
- – samokontrola
- – wytrwałość
Wojownik musi się nimi kierować także poza salą pojedynkową. Trenujący przysięgają, że w swoim życiu będą orędownikami pokoju, wolności i sprawiedliwości.
Dla kogo?
Trenowanie taekwondo podoba się osobom, którym imponuje walka skupiająca się na nogach. Ręce mają tutaj zdecydowanie mniej do powiedzenia. Trzeba również dobrze znać anatomię, by sprawnie lokalizować najwrażliwsze punkty ciała przeciwnika.
Kopnięcia, anatomia i precyzja — tak można streścić fundamenty fizycznej strony taekwondo. Przypominamy także, że jest to sztuka samoobrony. Nie wolno jej nadużywać (co również przysięgają adepci).
Taekwondo będzie również szlifować Twój charakter w 5-ciu najważniejszych aspektach. Chcesz nabrać hartu ducha, a zasady moralne stawiasz na życiowym piedestale? Więc masz predyspozycje, by zostać takim wojownikiem.
Zachodnie rodzaje sztuki walki — capoeira
Capoeira wywodzi się z Brazylii. To sztuka walki w dużej mierze oparta na akrobatyce i tanecznych ruchach. Z tym właśnie się kojarzy — z tańcem wojowników.
Taka forma capoeiry wynika z jej historii. Powstała bowiem w XVIII-XIX wieku w kręgach afrykańskich niewolników. Była sposobem, by oderwać się od smutnej codzienności oraz podkreślać odrębność kulturową, dlatego wiele w niej inspiracji tradycyjnymi tańcami z Czarnego Lądu. Ponadto niewolnicy nie mogli uprawiać sztuk walki, stąd kamuflowanie technik pod taneczną formą.
W capoeirze nie ma statycznych ruchów. Przeciwnicy poruszają się płynnie, ciągle poruszają się w seriach uników. Nie sposób oderwać od nich wzroku. Filozofia? Unik jest ważniejszy od kontry. Siłę należy bowiem budować, doskonaląc siebie, a nie wykorzystując cudzą słabość.
Istotnym elementem jest swoista współpraca między przeciwnikami. Nie mówi się, że przeciwnicy walczą, ale że grają capoeirę między z sobą.
Dla kogo?
Dla tego, komu zależy na wizualnym aspekcie sztuki walki. Jest niezwykle widowiskowy, więc jeśli interesuje Cię taniec lub akrobatyka, podziwiasz harmonię ruchu w tych sportach, capoeira pozwoli CI rozwinąć skrzydła.
Trening capoeiry to oczywisty wybór także dla zainteresowanych historią Ameryki Południowej, Afryki i kolonializmu. Wybór tej sztuki walki można potraktować jako hołd dla jej przykrych korzeni.
Co z brazylijskim jiu-jitsu?
BJJ, czyli brazylijskie jiu-jitsu, jak sama nazwa wskazuje, również pochodzi z Brazylii. Skupia się na walce 1:1 z zastosowaniem chwytów i znanych z zapasów walk parterowych. Jednakże nie można go sklasyfikować jako sztukę walki. Jest to sport walki. Nie ma w nim bowiem filozofii duchowej, toteż rozwiniemy jego temat w innym artykule.
Poznałeś różne sztuki walki. Rodzaje różnią się w swoich założeniach, ale każdy system ma w sobie coś duchowego. Zastanów się, która filozofia najbardziej do Ciebie przemawia i poszukaj w okolicy instruktora doskonalącego adeptów wybranej metody. Pamiętaj, że by osiągnąć mistrzostwo w każdej z nich potrzeba lat, a nawet dziesięcioleci pracy fizycznej i duchowej.
